Disgrifiad o'r contract
Cyflwyniad a Chefndir
Mae Ffermydd a Gerddi Cymdeithasol yn elusen ledled y DU sy’n cefnogi cymunedau i ffermio,
garddio a thyfu gyda’i gilydd. Ein gweledigaeth: ‘Pobl a chymunedau’n cyrraedd eu llawn
botensial trwy weithgareddau sy’n seiliedig ar natur fel rhan o fywyd bob dydd’.
Trosolwg Prosiect Tyfu Powys
Mae Tyfu Powys yn darparu cymorth meithrin gallu i safleoedd tyfu cymunedol a mentrau
cymdeithasol ledled Powys, gan greu:
- Safleoedd gwydn, cynaliadwy a hygyrch
- Ymgorffori cyfrifoldeb am le a balchder ynddo
- Cefnogi creu mannau hardd ar draws trefi ac ardaloedd gwledig Powys i bawb eu mwynhau
a chymryd rhan ynddynt
Cefnogaeth dim ots ble rydych chi ar eich taith ddatblygu i greu'r gofodau hardd hynny, priddoedd a
chynefinoedd gwell a phobl fwy cysylltiedig.
Wedi'i ddarparu trwy rwydwaith(iau), cymorth datblygu mentora wedi'i deilwra, cymorth
cyfranogiad Have A Grow, cymorth digwyddiadau, mapio a hyfforddiant i arweinwyr perllannau.
Mae pob safle rydym yn gweithio gyda nhw wedi'i wreiddio yn ei gymuned ei hun, gan rymuso pobl
leol, gan gynnwys y rhai sy'n: anodd eu cyrraedd; economaidd anweithgar; mewn tlodi bwyd a
thanwydd; rhieni sengl; heneiddio - eu cadw'n ddysgwyr egnïol, iach a pharhaus.
Y gweithgareddau penodol bydd Tyfu Powys yn cyflawni:
1. Rhwydwaith/au Tyfu Cymunedol Powys: model datblygu cymunedol yn seiliedig ar asedau i
rannu gwybodaeth a phrofiad, gan gynyddu sgiliau pobl leol trwy sesiynau hyfforddi a
chynulliadau ar gyfer tyfwyr cymunedol ym Mhowys. Nifer y cyfranogwyr a ragwelir: 75.
2. Cefnogaeth Datblygu ar gyfer grwpiau sefydledig a newydd:annog datblygiad prosiectau
tyfu cymunedol newydd a chynnal gwariant presennol, gan gynnwys rhywfaint o wariant
seilwaith cyfalaf. 60 diwrnod o gefnogaeth.
3. Diwrnodau Have a Grow 2024: cefnogi 20 o erddi cymunedol i agor eu gatiau a chroesawu’r
rhai nad ydynt wedi cymryd rhan o’r blaen mewn tyfu ac ehangu cyfleoedd gwirfoddoli
posibl. Menter genedlaethol Ff&GC a gynlluniwyd i ddod ag ymwelwyr a gwirfoddolwyr
newydd i mewn a chreu cyfleoedd i godi arian trwy werthu, rhoddion a chefnogwyr newydd.
4. Carbon Isel Tyfu'n Lleol: annog newid cadarnhaol mewn ymddygiad gan unigolion a grwpiau
i leihau eu hallbwn carbon trwy weithio gyda grwpiau Powys ar ddigwyddiadau rhannu
gwybodaeth tyfu carbon isel, gyda'r rhai sy'n mynychu i ddarparu gweithgareddau
cymunedol carbon isel pellach. 10 safle.
5. Tyfu, Prynu, Bwyta'n Lleol: newid arferion i fwyd tymhorol, gyda buddiolwyr yn ennill
cysylltiad â safleoedd tyfu cymunedol a chyflwyno galluoedd i greu gwytnwch yn erbyn
costau byw. 10 safle.
6. Mapio: gweithio gyda’n Rhwydwaith/Rhwydweithiau Tyfu Cymunedol Powys i alluogi
hunanddefnydd o’n mapiau GIS, a ddatblygwyd gyda Digital Commons, sy’n gydnaws ag ALl,
Llywodraeth Cymru a Chyfoeth Naturiol Cymru. 10 safle.
7. Perllannau: Rhaglen Arweinydd Perllannau ar gyfer 10 arweinydd perllannau a sefydlu
rhwydweithiau Perllannau Cymunedol Cynhyrchiol Powys lleol i wneud defnydd o ffrwyth y
perllannau cymunedol newydd a sefydledig.
Cynyddu’r defnydd o’r Gymraeg gydol y prosiect a gwerthuso Tyfu Powys yn ganlyniadau prosiect
allweddol.
Gwerthusiad Tyfu Powys: Nodau Allweddol
1. Cyflwyno tystiolaeth gadarn, dryloyw o effeithiau gweithgareddau'r prosiect
Tystiolaeth o nodau, allbynnau, canlyniadau'r prosiect, ynghyd ag unrhyw ganlyniadau, heriau a
newidiadau annisgwyl sy'n gadarn ac yn ddiddorol (ffotograffau, fideos, dyddiaduron fideo).
2. Datgelu a dogfennu sut y cyflawnir effeithiau ac amcanion y prosiect
Egluro pa fecanweithiau allweddol oedd eu hangen ar draws y prosiect ar gyfer y nodau, yr
allbynnau a’r canlyniadau i’w cyflawni – yn ogystal â nodi unrhyw ganlyniadau, heriau a
newidiadau annisgwyl. Llwybr/llinell amser glir o’r hyn a ddigwyddodd i gyflawni nodau,
allbynnau a chanlyniadau’r prosiect a sut y digwyddodd y canlyniadau, heriau a newidiadau
annisgwyl, gan roi enghreifftiau penodol lle bo’n briodol.
3. Rhoi cyngor ar gasglu tystiolaeth a chyflwyno ein hallbynnau a’n canlyniadau
Mae gan Tyfu Powys amrywiaeth o allbynnau a chanlyniadau i adrodd arnynt a bydd eich gwaith
yn ein cynorthwyo i ddefnyddio'r dulliau gorau i gyflawni a chyflwyno hyn yn effeithiol.
4. Cefnogi a hwyluso rhannu dysgu rhwng actorion.
Bydd gan Tyfu Powys amrywiaeth o actorion prosiect:
● Rhwydwaith/au o drefnwyr gweithgareddau a safleoedd tyfu cymunedol (‘buddiolwyr
safleoedd/safleoedd prosiect’): archwilio eu teimladau ar y rhwydwaith, yn eu geiriau eu
hunain. Gofyn cwestiynau am sut maent yn dysgu, y budd, yr effaith a pharhad.
● Darparwyr Prosiect Mewnol: Staff Ffermydd a Gerddi Cymdeithasol (Ff&GC), gweithwyr
llawrydd a chontractwyr
● Buddiolwyr safleoedd y prosiect (gwirfoddolwyr/ymwelwyr â gweithgareddau a safleoedd
tyfu cymunedol)
● Rhanddeiliaid: y rhai sy’n cynorthwyo gyda gweithgaredd prosiect ac a allai elwa ohono, e.e.
PAVO, BGC Powys, adrannau perthnasol Cyngor Sir Powys, ecodyfi a phrosiectau Cymunedau
a Lle SPF eraill
Siarad â detholiad cadarn o’r rhai sy’n rhan o’r prosiect/yr effeithir arnynt gan y prosiect, gan
ddatgelu eu nodau, deall i ble maent am fynd a sut mae bod yn rhan o’r prosiect yn helpu.
Yn benodol yma, dylai trefnwyr gweithgareddau a safleoedd tyfu cymunedol (‘buddiolwyr
safleoedd/safleoedd prosiect’) adrodd yn ôl yn glir ac yn onest i Ff&GC, i deimlo’n ddwfn
fanteision y rhwydwaith, gan sicrhau bod rhwydwaith hunangynhaliol yn flaenoriaeth. Bydd
tystiolaeth gwerthuswyr ar sut mae'r dysgu hwn yn digwydd wrth gyflawni'r prosiect trwy
adborth actor yn cefnogi Ff&GC ac rydym yn rhagweld y bydd misoedd olaf y prosiect yn
rhannu'r dysgu hwn rhwng actorion y prosiect, fel rhan o strategaeth ymadael y prosiect.
5. Profi rhagdybiaethau ynghylch sut i gyflawni newid
Mae arnom angen tystiolaeth o fanteision Tyfu Powys. Byddwch yn rhoi ffeithiau a ffigurau i ni a
fydd yn dangos yn allanol y newidiadau rydym wedi’u cyflwyno drwy ymgysylltu â phobl â’n
prosiect. Rydym hefyd yn dymuno profi ein rhagdybiaethau mewnol ynghylch y ffordd y caiff
newid ei gyflawni.
6. Casglu dysgu am sut i ehangu ac ymestyn effeithiau prosiect
Argymhellion ar gyfer gwaith yn y dyfodol, gan gysylltu â pholisi perthnasol. Darparu tystiolaeth i
Ff&GC a buddiolwyr y safle (trefnwyr gweithgareddau a safleoedd tyfu cymunedol) i gael
cefnogaeth yn y dyfodol.
Bydd y Nodau Allweddol yn cael eu cyflawni drwy:
● Cymryd rhan mewn cynllunio, datblygu a lledaenu prosiectau
● Casglu data sylfaenol gan fuddiolwyr, partneriaid prosiect a rhanddeiliaid e.e. holiaduron /
cyfweliadau / arolygon / fideo / llun
● Dadansoddi data eilaidd gan fuddiolwyr, partneriaid prosiect a rhanddeiliaid e.e.
adroddiadau / cyfryngau cymdeithasol / cynnwys gwefan / straeon newyddion
● Dealltwriaeth o flaenoriaethau strategol lleol
Gwybodaeth Bellach:
Bydd y gwerthusiad yn darparu data ansoddol a meintiol gan unigolyn annibynnol, gyda
chefnogaeth fewnol ar gasglu data. Data i'w casglu a'u hadrodd yn rheolaidd, gyda gwerthuswyr
yn cynghori ar ddangosyddion, dulliau, offer a dadansoddiadau addas.
● Rydym eisiau: gwybodaeth, ffeithiau a ffigurau allweddol y gellir eu defnyddio fel ffordd o
ddylanwadu ar y rhai sy’n gwneud penderfyniadau a ddylai ganiatáu i ni rannu canlyniadau
gyda’n haelodaeth mewn ffordd hawdd ei defnyddio a hygyrch. I wneud hyn, bydd y
gwerthusiad yn rhoi ffeithluniau, llinellau amser a chynrychioliadau gweledol o ffeithiau a
ffigurau, sy'n hygyrch ac yn ddeniadol i'r llygad.
● Ystyrir bod gan wahanol gynulleidfaoedd anghenion gwahanol. E.e. dyslecsia (dogfennau
cyfeillgar), niwro-amrywiaeth, dysgwyr clywedol a dysgwyr cinesthetig. Byddwn yn
cynorthwyo'r gwerthuswr i gasglu'r data hwn, y gwerthuswr i ddadansoddi, casglu a
chyflwyno'r data.
● Dylai casglu data fod yn feintiol (e.e. nifer y grwpiau; nifer y digwyddiadau) a data ansoddol
(e.e., cyfweliadau, dyfyniadau a straeon) a chynnwys straeon, dyfyniadau, a gwybodaeth o
ffynonellau gwreiddiol (buddiolwyr ein gwefan). Dylid troi’r data ansoddol a gasglwyd gan y
gwerthuswr yn ddata meintiol lle bo’n briodol e.e.‘Dywedodd 72% o’r mynychwyr fod eu
hiechyd wedi gwella’.
● I ddechrau byddwn ni (tîm Ff&GC Tyfu Powys) yn cyfarfod yn rheolaidd â gwerthuswyr i
sefydlu beth sydd ei angen gennym ni a chan y tîm gwerthuso. Daw'r cyfarfodydd hyn yn llai
rheolaidd unwaith y bydd rolau, gofynion a disgwyliadau wedi'u cytuno a'u sefydlu.
(Ddwywaith yr wythnos, symud ymlaen i fisol).
● Bydd gwerthuso'n cael ei ymgorffori yng ngweithgarwch y prosiect o'r cychwyn cyntaf, cyn
gynted ag y penodir gwerthuswyr. Bydd gwerthuswyr yn gweithio'n agos gyda thîm Tyfu
Powys a byddant yn rhoi cyngor ac arweiniad i wneud casglu data yn syml ac yn gyson.
● Bydd gwerthuswyr yn cymryd rhan mewn o leiaf ddau gyfarfod Rhwydwaith i sicrhau bod y
canfyddiadau yn cael eu hymgorffori yn y darlun ehangach o fynediad i dir ar gyfer
garddwriaeth.
● Bydd gwerthuswyr yn cyfarfod â nifer gadarn o grwpiau cyfranogol 1:1 i gasglu data.
● Bydd gwerthuswyr yn ymweld â nifer (i'w gadarnhau) o ddigwyddiadau Have a Grow.
● Bydd gwerthuswyr yn cael y wybodaeth ddiweddaraf am ddeddfwriaeth cynllunio, polisi a
mentrau eraill ym Mhowys a thu hwnt yng Nghymru, er mwyn sicrhau bod yr adroddiad
terfynol yn cyd-fynd â strategaethau ac arferion ehangach. Yn benodol, dylid gwneud
cysylltiadau â Strategaeth Lefelu i Fyny/Rhannu Ffyniant y DU, Net Sero; Strategaeth
Ddiwydiannol y DU; Sero Net Cymru 2030; Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol; Cynllun Adfer
Natur Cymru; Egwyddorion Rhaglen Lywodraethu, Cynllun Gweithredu Economaidd ac
Economi Sylfaenol LlC; Ffyniant i Bawb – Cymru Carbon Isel; Strategaeth Fwyd Gymunedol
sydd ar y gweill; Pwysau Iach Cymru; Cynllun Buddsoddi Rhanbarthol Twf Canolbarth Cymru;
Cyngor Sir Powys Corfforaethol a Strategol, CDLl a Chynllun Adfer Natur; Strategaeth Iechyd
a Gofal Powys; Cynllun Lles BGC Powys ac amcanion Rheoli Tir Cynaliadwy fel blaenoriaethau
Bydd SF&G yn gyfrifol am gyfieithu ac argraffu'r gwerthusiad a chydlynu digwyddiad terfynol lle bydd
canfyddiadau'r gwerthusiad yn cael eu rhannu. Mae hyn wedi'i drefnu, obosib, ar gyfer dechrau
Rhagfyr 2024.
Allbynnau – erbyn 10 Rhagfyr 2024
● Un adroddiad gwerthuso terfynol wedi'i ddylunio yn barod i'w gyfieithu a'i ddosbarthu, i
gynnwys argymhellion ar gyfer y rhai sy'n llunio polisïau a phenderfyniadau ym Mhowys a
thu hwnt
● Un Crynodeb Gweithredol yn barod i'w ddosbarthu
● Infograffeg / adroddiad gweledol i'w ddefnyddio ar gyfryngau cymdeithasol / gwefan
Mae gennym ddiddordeb mewn gweld ymatebion sy'n ystyried ffyrdd o weithio gyda chyfranogwyr a
buddiolwyr ein prosiect - methodolegau ac arddulliau a fydd yn arwain at ymgysylltu dyfnach â nhw,
ac na fyddant yn arwain at adborth lluosog. Er enghraifft, Profi a Gwella Egin
|